ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η διαφήμιση -
λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να
θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και
να αγωνίζεται γι’ αυτά. Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γι’ αυτό
θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, γιατί αυξάνοντας
τη κατανάλωση συμβάλλει στο να
διακινείται το χρήμα.
Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος
πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα. Δεν
απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους
ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα
επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό. Πολλές φορές
μάλιστα έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε διαφημιστικές εταιρείες για
παραπλανητικές και επικίνδυνες διαφημίσεις, ιδίως όταν αυτές απευθύνονται σε
άτομα που έχουν περιορισμένες γνώσεις. Η διαφημιστική προπαγάνδα χρησιμοποιεί
τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, κάθε χώρο και κάθε εκδήλωση πολιτιστική
και αθλητική για να προβάλλει τα
μηνύματά της. Για να πετύχουν το στόχο τους τα επιτελεία των διαφημιστικών
εταιρειών - είτε κάνουν εμπορική, είτε πολιτική, είτε κοινωνική διαφήμιση - αξιοποιούν όλα τα καλλιτεχνικά μέσα και όλα
τα μέσα πειθούς.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ
Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης είναι ο
καταναλωτισμός, δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση. Τα τελευταία χρόνια
είδαμε τον καταναλωτισμό να εκδηλώνεται
μέσα από άσκοπες αγορές και να επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα· ο άνθρωπος
κατανάλωνε υλικά αγαθά, ταξίδια, βιβλία, τέχνη, ιδέες και ό,τι του πρόβαλλε
η διαφήμιση. Όσο διέθετε τα χρήματα για
να ικανοποιεί τον καταναλωτισμό του γινόταν άπληστος και ματαιόδοξος, αλλοτριωνόταν,
και νόμιζε ότι είναι ευτυχισμένος, επειδή δεν υποψιαζόταν την παγίδα που είχε
πέσει. Όταν δεν είχε πια τα οικονομικά μέσα για να καταναλώνει, ένιωσε
προδομένος και δυστυχισμένος, γιατί είχε το αίσθημα του ανικανοποίητου, που
είναι η χειρότερη μορφή δουλείας, όπως λέει ο Αγγ. Τερζάκης.
ΥΛΙΣΜΟΣ
Ο καταναλωτισμός
εξέθρεψε τον υλισμό. Με τον όρο αυτό
εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει και να δίνει
υπεραξία στα υλικά αγαθά, εκμηδενίζοντας τις πραγματικές αξίες της ζωής, όπως
τον έρωτα, την φιλία, την ελευθερία. Ο υλιστής δεν έχει ανθρωπιά και ιδανικά, είναι καιροσκόπος, αρπακτικός και ανταγωνιστικός. Κάνει τους γύρω του δυστυχισμένους
και τον εαυτό του πιο δυστυχισμένο απ’ όλους.
